Wie of wat werd JFK fataal?

President worden van de grootste natie ter wereld was de ambitieuze droom van Joe Kennedy, de pater familias van de Kennedy-clan. Door zijn twee handicaps werd het hem onmogelijk gemaakt. De eerste handicap was dat hij geen “native born” was, maar een ingeweken Ier. De tweede was zijn katholiek geloof binnen een protestants bastion. Daarom had hij de hoop gekoesterd dat één van zijn zoons dan president zou worden, en daarvoor had hij alles veil, zelfs de medewerking van de onderwereld.

Toen de oudste John (*) van de twee broers (Joe Jr. was intussen overleden) met een nipte meerderheid tot president verkozen werd in de strijd tegen Richard Nixon, kreeg hij fluks de opdracht van zijn vader om zijn tweede zoon Bobby tot de job van minister van Justitie te bombarderen, niettegenstaande die als advokaat nog nooit gepleit had. Deze vorm van nepotisme werd Jack in sommige kringen niet in dank afgenomen en maakte meteen zijn eerste vijanden. Eén van de achterliggende redenen om Jack te laten ruggesteunen door zijn broer was dat Jack altijd al een speelvogel en rokkenjager was en Bobby zou hem daarbij helpen om binnen de juiste banen te houden, wat uiteindelijk lukte want mettertijd dankte hij één voor één zijn maîtresses af en werd hij een voorbeeldige echtgenoot en verantwoordelijke leider. Een sterke en verstandige leider laat zich backuppen door een even sterke stafmedewerker, en dit is hier het geval geweest. Bobby was de brains, zeg maar scenarist, en Jack was de topacteur die evengoed in Hollywood Oscars had kunnen winnen.

Tijdens zijn korte mandaat kwam Jack evenwel in de storm van drie crisissen waarvan één hem het leven zou kosten.

De eerste crisis was eentje die zeker niet te onderschatten was, namelijk de wraakgevoelens van het gekwetste duo Sinatra en Giancana. Sinatra die zich de afgedankte “vriend” voelde en Giancana die vreesde voor zijn leiderspositie in de gangsterwereld, omdat hij onder vuur kwam te liggen van Bobby tijdens hoorzittingen. In dit kader was het gangsterliefje Judith Campbell ook de bedpartner van Jack geworden, wat zijn volgende verkiezing in het gedrang zou gebracht hebben. Jimmy Hoffa de gedagvaarde leider van de corrupte vakbonden en Sam Ganciana werden hiermee potentiële opdrachtgevers voor de moord.

De tweede crisis waren de tribulaties rond de rassenrellen die uitbraken. Zwarten die in de jaren ’60 zich nog altijd minderwaardig behandeld voelden door witte racisten, die zich gesteund voelden door een wetgeving die gedateerd was. Twee feiten gaven de doorslag: de broers forceerden de toelating tot inschrijving van James Hood en Vivian Malone, twee zwarte studenten in de “witte” universiteit van Alabama, door gouverneur Wallace, die de ingang belemmerde,  belachelijk te maken en opzij te laten zetten zodat het duo binnen kon gaan voor inschrijving. Kennedy gaf meteen de aanzet voor een wetsvoorstel aangaande burgerrechten dat uiteindelijk zou leiden tot de “Civil Rights Act of 1964”, doorgedrukt door zijn opvolger Lyndon B. Johnson, en die de situatie van de zwarte bevolking zou verbeteren.

De racisten werden bijgeschreven op de lijst van de mogelijke kandidaten voor de moord.

De derde crisis betrof de confrontatie tussen Rusland en Amerika, gekend als het Varkensbaai-incident, met als uitloper de krachtmeting tussen beide leiders, Chroestsjov en Kennedy, waardoor de wereld op een haar na ontsnapte aan een derde (kern)wereldoorlog. 

Kennedy lag evenwel zelf aan de basis van deze wereldcrisis. Nadat Fidel Castro de macht in Cuba overgenomen had van de pro-Amerikaanse Battista, nationaliseerde Castro Amerikaanse bedrijven dat Kennedy met lede ogen moest aanzien. Met medewerking van de CIA werd een militaire landing gepland in de Varkensbaai om van daaruit een volksopstand te organiseren tegen Castro’s regime. Deze invasie mislukte volledig en de bedreigde Castro zocht toenadering bij de Sovjet-Unie, met name Nikita Chroestsjov. Deze laatste plaatste kernraketten op het eiland dat amper 150 km(**) van het Amerikaanse vasteland lag. Een bedreiging van jewelste. Castro suggereerde bij Nikita een komende volgende invasie en schilderde aan Nikita een kernaanval voor als wettige zelfverdediging. Nikita was hier zodanig van geschrokken dat hij Castro de les las en meteen overging tot een vergelijk met Kennedy om de dreigende catastrofe af te wenden. Kennedy zou zijn gestationneerde raketten in Turkije terugtrekken in ruil voor de ontmanteling en terugreis  van de raketten op Cuba. Met deze afwikkeling in het achterhoofd dachten velen hier de reden te vinden voor de moord, omdat Lee Harvey Oswald, de verdachte marinier communistische sympathieën had en Russische banden via zijn huwelijk met Marina Proesakova. Twijfels bestaan nog altijd omdat Oswald volgens getuigenissen van collega-Mariniers geen beste schutter was.

Zovele jaren later hebben talrijke complottheorieën het daglicht gezien, maar we zullen nooit met volledige zekerheid weten uit welke hoek  van deze drie crisissen de moordenaar kwam.

(*) In de Nieuwe Wereld werd John Jack genoemd, Robert werd Bob of Bobby, Charles werd Chuck, Edward werd Ted, Richard werd Dick.

(**) afstand Havanna tot Key West is 100 zeemijl of 161km.