Wernher Von Braun, symbool van gewetenloze vooruitgang

Wernher Von Braun wordt aanzien als de vader van de ruimtevaart en door sommigen wordt hij een heldenstatus aangemeten voor wat hij verwezenlijkt heeft, maar wat daarbij vergeten of weggemoffeld wordt is zijn tomeloze ambitie, waarvoor alles moest wijken, zelfs enig gevoel van menselijkheid ten opzichte van de arbeiders die zijn droom moesten helpen waarmaken. Voor wie zich afvraagt, hoe het zover kwam, volgt hier eerst een korte samenvatting van zijn voorgeschiedenis.

Wernher werd geboren in een welgestelde familie, zijn vader was actief in de politiek en zijn aanleg voor natuurwetenschappen erfde hij van zijn moeder. Tijdens zijn studies was hij al bezig met rakettechnologie en toen het Duitse leger interesse vertoonde in zijn experimenten, kwamen Wernhers’ verkooptalenten boven en wist hij Hitler de droom van onoverwinnelijkheid voor te spiegelen met betere wapentechnologie dan zijn oorlogstegenstanders, terwijl Hitler besefte dat hij aan de verliezende hand was. Von Braun kreeg vrijspel en de nodige fondsen om zo snel mogelijk de A4-raket (de latere V2’s) te ontwikkelen om te pogen het tij te keren.  Telaat zoals we nu weten. Maar zijn redders, de Amerikanen waren onderweg om hem en zijn medewerkers weg te kapen vooraleer de Russen de kans zouden krijgen (operatie Paperclip genoemd) voor hun latere ruimte-onderzoek.

Om zijn carrière onder het Hitlerbewind veilig te stellen werd Von Braun lid van de SS en accepteerde hij zonder gewetenswroeging de misdaden die de dwangarbeiders moesten ondergaan om zijn raketten af te werken. Zij werden gerecruteerd uit concentratiekamp Buchenwald waar hij persoonlijk de arbeiders selecteerde. Hij bezocht ook concentratiekamp Mittelwerk waar ze werkten voor hem en zag wat er gebeurde. Sommigen overleefden hun inzet niet, anderen werden opgehangen omwille van te weinig inspanningen. Na de oorlog werd hij niet ter verantwoording geroepen, zelfs niet verontrust niettegenstaande de overtuigende bewijzen, die beschikbaar waren. Hij was dan ook niet de enige nazi die door de Amerikanen met rust gelaten werd, integendeel de meesten werden ingeschakeld in organisaties van de overheid, bijvoorbeeld de CIA. De achterliggende reden was de allesoverheersende obsessieve vrees van de Amerikanen voor de Russische beer, en daarvoor werd alles aan de kant geschoven, inclusief oorlogsmisdaden. En die angst voor het communisme heeft nog lang nagezinderd, denk maar aan het McCarthyisme.

En zo komen we bij het tweede hoofdstuk van Von Brauns’ leven. Nadat de Russen Yuri Gagarin als eerste de ruimte inschoten, sprak president Kennedy de legendarische uitspraak dat de Amerikanen nog voor het einde van het decennium een mens op de maan zouden brengen. En toen kwamen de verkoopkunsten van Von Braun weer van pas (zie foto) waardoor hij ongelimiteerde budgetten kreeg om deze ruimterace te winnen.

Von Brauns’ visie was de maan te bereiken vanuit een ruimtestation dat eerst moest gelanceerd worden om van daaruit een bemande raket naar de maan te schieten. Hier hoor je hem zelf het projekt uitleggen in zijn Engels met een Duits accent:

Daarvoor werd ook een Saturnus raket bestaande uit drie trappen ontwikkeld. Von Braun wilde eerst elke trap afzonderlijk uittesten. Maar hij kreeg tweemaal een nee op het request van zijn directeur George Mueller, toen de deadline van het einde van het decennium alsmaar dichterbij kwam. Mueller eiste een rechtstreekse reis naar de maan en ook dat de drie trappen tegelijkertijd uitgetest werden en Von Braun moest bakzeil halen. Na het succes van Apollo 11, waarbij Armstrong en Aldrin de maan betraden en samen met Collins terugkeerden op aarde, was de interesse van de politiek gesmolten als sneeuw voor de zon. Het doel was bereikt en de budgetten slonken. Von Braun was dermate ontgoocheld dat hij ontslag nam bij de NASA en hij zocht toenadering tot een andere nazi-sympathisant Walt Disney met de bedoeling om de interesse voor de ruimtereizen te populariseren en zodoende misschien opnieuw geld te kunnen losweken van de regering. Hij was technisch directeur-adviseur voor Disney-studio en ze maakten samen 3 films voor televisie. In 1973 werd bij een routine-onderzoek kanker vastgesteld bij zijn linkernier die operatief verwijderd werd. Achtereenvolgens werd darmkanker en alvleesklierkanker vastgesteld. Aan het laatste overleed hij op 16 juni 1977.