Wie kent nog Jean Bourgain?

Op 22 december 2018 overleed Jean Bourgain op 64-jarige leeftijd. Hij was een vooraanstaande Belgische wiskundige en stond bekend als de “Eddy Merckx van de wiskunde”.

Jean Bourgain werd geboren als zoon van Marguerite Reuse en René Bourgain, die beiden arts waren. Toen hij vijftien was, ontdekte een leraar aan het atheneum wat voor een wiskundig genie in hem schuilging. Na de humaniora aan het Koninklijk Atheneum in Oostende begon Jean Bourgain wiskunde te studeren aan de VUB. In 1977, op slechts 23-jarige leeftijd, promoveerde hij daar tot doctor in de wiskunde. Hij werkte zijn proefschrift in ongeveer één jaar af. In 1981 werd hij tot professor aan de VUB benoemd, maar 4 jaar later vertrok hij gefrustreerd omdat een promotie hem niet gegund was omwille van het “ons kent ons” systeem waardoor een andere kandidaat hem voorging. Wie dacht dat deze Belgische ziekte alleen actief is in politieke milieus heeft het mis, zelfs in wetenschappelijke milieus heeft het zich al genesteld.
Van 1985 tot 2006 was hij professor aan de Universiteit van Illinois en tegelijkertijd ook aan het prestigieuze Instituut voor hogere wetenschappelijke studies in Bures-sur-Yvette, ten zuiden van Parijs. In 1991 werd hij ook nog eens “Fairchild Distinguished Professor” aan het California Institute of Technology.
Sinds 1994 was hij een van de acht vaste leden van de hoog aangeschreven School of Mathematics van het Institute for Advanced Study in Princeton. Hij was hier een tijdje departementshoofd en zat toen letterlijk aan het bureau van wijlen Albert Einstein, tot hij het welletjes vond en de brui gaf aan deze bestuursfunctie om opnieuw actief te kunnen doen aan wetenschappelijk onderzoek.
Vanaf 2014 woonde hij in Edegem. Hij overleed in het Imeldaziekenhuis in Bonheiden op 22 december 2018 en werd gecremeerd op 29 december 2018. Jean Bourgain was gehuwd en kreeg één zoon.
Bourgain was actief in verschillende deelgebieden van de wiskundige analyse, zoals de meetkunde van Banachruimten, harmonische analyse, analytische getaltheorie, combinathoriek, ergodische theorie en in de niet-lineaire partiële differentiaalvergelijkingen, zoals de periodieke niet-lineaire Schrödingervergelijking. Op dit laatste deelgebied heeft hij een serie van nieuwe technieken ontwikkeld en verrassende verbanden gevonden, die richting geven aan een verdere ontwikkeling van het onderzoek. Hij bewees de eenduidigheid van de oplossingen voor het beginvoorwaardeprobleem van de Korteweg-De Vries-vergelijking.
Hij kreeg ettelijke prijzen: in 1983 de Salemprijs, in 1985 de Damry-Deleeuw-Boulart-prijs in Belgie en de Paul Langevin-prijs in Frankrijk. In 1990 de Elie-Cartan-prijs en in 1991 de Ostrowski-prijs. In 1994 ontving hij de Fields-medaille en in 2010 de Shaw Prijs. In 2012 won hij de Terence Tao de Crafoordprijs voor wiskunde. In 2016 en 2017 kreeg hij de “Breakthrough” prijs in wiskunde en in 2018 de Leroy P.Steele prijs voor zijn levenswerk.
In 2015 kreeg hij de adellijke titel van baron. Hij kreeg zijn adelbrieven uit de handen van de koning.
(Bronnen: HLN en wikipedia en zijn zus Claire Bourgain)