Vera Rubin (1928-2016)

Vera Rubin was een Amerikaanse astronoom, beroemd om haar pionierswerk in het onderzoek naar de rotatiesnelheden van sterrenstelsels.

Ze werd geboren op 23 juli 1928 als Vera Florence Cooper in het huidige Pennsylvania en toonde al op jonge leeftijd interesse in astronomie. Ze trouwde met Robert Rubin en kreeg 3 kinderen met hem. Rubin studeerde aan het George Washington University en promoveerde aan de Cornell University. Haar meest invloedrijke ontdekking vond plaats in de jaren ’70, toen ze aantoonde dat de snelheid van sterren in de buitenste delen van sterrenstelsels niet afnam, zoals verwacht werd op basis van zichtbare materie. Deze observaties ondersteunden de theorie van donkere materie, wat een fundamentele verschuiving in ons begrip van het universum betekende. Samen met instrumentenmaker Kent Ford werkte ze aan het probleem van rotatiekrommen van sterrenstelsels. Ze maakte honderden observaties van sterrenstelsels en kwam tot de conclusie dat de geobserveerde rotatiesnelheden zodanig hoog waren dat men zou verwachten dat de sterren geen stabiele baan hadden, en weg zouden vliegen. Dit effect kreeg een naam: het Rubin-Ford effect.

Rubin was ook een voorvechter van vrouwen inde wetenschap en pleitte voor gelijke kansen in het vakgebied. Haar baanbrekende werk heeft een blijvende impact op de astronomie en ons begrip van de kosmos. Ze ontving verschillende onderscheidingen en was lid van prestigieuze wetenschappelijke instellingen. Vera Rubin wordt herinnerd als een van de meest invloedrijke astronomen van de 20ste eeuw.

Rubin speelde een cruciale rol in de bevordering van vrouwen in de wetenschap door haar eigen ervaringen als vrouwelijke astronoom te delen en te pleiten voor gelijke kansen in het vakgebied. In een tijd waarin vrouwelijke wetenschappers vaak ondergewaardeerd werden, gebruikte ze haar positie om aandacht te vragen voor de obstakels waarmee vrouwen in de wetenschap te maken hadden.

Rubin fungeerde als mentor voor veel jonge vrouwelijke wetenschappers, en hielp hen bij hun carrièreontwikkeling en wetenschappelijk onderzoek. Sandra Faber, die een verband vond tussen de helderheid van sterrenstelsels en de snelheidsdispersie van de sterren erin, was een van haar doctoraalstudenten.

Door het uitvoeren van baanbrekend onderzoek en het publiceren van haar bevindingen, zorgde ze ervoor dat vrouwelijke wetenschappers meer erkenning kregen binnen de academische gemeenschap. Ze sprak vaak publiekelijk over de noodzaak van gendergelijkheid in de wetenschap en de waarde van diversiteit in onderzoeksteams.

Rubin was betrokken bij verschillende organisatie-inspanningen en programma’s die gericht waren op het ondersteunen van vrouwen in STEM (Stem staat voor Science, Technology, Engineering en Mathematics). STEM verwijst naar een vakgebied en een manier van denken die deze disciplines combineert. Haar toewijding aan deze kwesties heeft een blijvende impact gehad en heeft bijgedragen aan de vooruitgang van vrouwen in de wetenschappen.

Naar haar is de planetoïde (5726) Rubin vernoemd. Van een aantal universiteiten kreeg ze een eredoctoraat, waaronder Yale en Harvard.